Cổ Trang Phục Cung Đình Huế, Trang Phục Cung Đình Triều Nguyễn
Khi soạn bộ điển lệ nổi tiếng của triều Nguyễn, Khâm định Ðại nam giới hội điển sự lệ, các sử quan lại của triều đình đã đoạt quyển 78 cùng quyển 242 để bàn về việc nạp năng lượng mặc của các bậc đế, hậu, hoàng tử, công chúa, quan lại lại… triều Nguyễn, từ phục trang dùng trong các dịp lễ triều lễ, khánh tiết, tết nhứt, cho đến thường phục, tất cả nội y, “phụ kiện”...
Bạn đang xem: Trang phục cung đình huế
Triều Nguyễn có những quy định khác hoàn toàn về trang phục cho các giai tầng trong buôn bản hội, dựa trên các tiêu chí: chất liệu vải, màu sắc, giải pháp may, họa tiết trang trí, thậm chí còn cả số lượng y phục dành riêng cho từng hạng người cũng đều có những cơ chế rất chặt chẽ.Các nhiều loại vải lụa dùng để may trang phục, nón mão mang lại vua chúa, hoàng thân quốc thích hầu như là mặt hàng cao cấp, bởi vì triều đình đặt mua ở Trung Hoa. Các vua Gia Long và Minh Mạng thường sai sứ thần sang trung hoa mua gấm đoạn ở những vùng phái mạnh Kinh, Giang phái mạnh về nhằm cung đốn cho yêu cầu trang phục của hoàng gia. Trong cuốn
Histoire des Relations de la Chine avec l’Annam - Việtnam du XVIe au XIXe siècle, tác giả G. Devéria vẫn phản ánh một sự kiện tương quan đến việc tìm kiếm mua vải vóc lụa của những sứ thần vn khi bọn họ sang công cán Trung Hoa: “Sứ thần An phái nam khi đi qua Nam Kinh mong mua lụa. Thanh triều ko phản đối việc này, mà lại do đó là một việc giao thương mua bán riêng tư, không có sự tiến cử của Thanh triều, nên các thương nhân trung quốc đã đội giá lên một bí quyết thái quá, khiến sứ thần An phái nam đã cãi cọ với chúng ta nên những quan cố gắng quyền đề nghị can thiệp vào. Từ đó về sau, Thanh triều yêu ước sứ thần sẽ đề xuất nộp mang đến nhà chức trách danh sách những món mặt hàng mà mình muốn mua. Các nhà chức trách Trung Hoa sẽ sở hữu nhiệm vụ mua hàng giúp cho những sứ thần”. Tuy nhiên, bởi nhà Thanh không muốn bán gấm lụa màu vàng đến phía nước ta (vì họ nhận định rằng chỉ bao gồm hoàng đế china mới được khoác áo color vàng), bắt buộc từ đời Thiệu Trị trở đi, đơn vị Nguyễn đã đặt các hộ dệt vải vóc lụa làm việc Hà Đông chuyên dệt lụa, gấm color vàng giành riêng cho triều đình. Các hộ dệt vải vóc lụa truyền thống lâu đời ở một vài địa phương khác cũng rất được yêu ước tiến nộp các sản phẩm dệt cao cấp thay cho việc nộp thuế bằng tiền.
Trên áo mão của những vua hậu triều Nguyễn thường xuyên đính kim cương bạc, trân châu, kim cương... để tạo thêm giá trị với uy nghi. Theo sách Khâm định Ðại nam giới hội điển sự lệ, trên chiếc mũ vua đội cơ hội thiết đại triều bao gồm đính 31 hình rồng làm bởi vàng tốt; 30 đóa hoa vuông gồm khảm ngọc, lắp thêm 140 hạt kim cương và trân châu. Nón của hậu phi có 9 con rồng, 9 bé phượng bởi vàng tốt, 9 miếng bồn khoan bởi bạc, 4 mẫu trâm bằng bội bạc có đính thêm 198 phân tử trân châu và 231 hạt pha lê. Khăn bịt trán thì làm bằng đoạn chén ti (vải đoạn dệt trường đoản cú tơ xe 8 sợi) màu sắc thiên thanh, bên phía trong lót lĩnh đại tào màu sắc vàng, trang sức quý 4 loại khuyên vàng tốt và 4 sợi dây tơ. Tất cả áo mũ, xiêm y, hài ủng của vua hậu cho tới phi tần, cung giai, tùy thuộc vào thứ bậc nhưng đính rubi bạc, trân châu các hay ít nhưng lại cái nào cũng có.
Về chủ đề trang trí, sự phân loại thứ bậc theo chủ thể được vâng lệnh nghiêm ngặt. Áo vua thêu rồng, áo hoàng tử trang trí lân, áo hậu phi công chúa thêu hoa cùng chim phượng (có 3 dải đuôi), áo công chúa thêu chim loan (giống như chim phượng tuy nhiên chỉ có một dải đuôi). Nón đại triều của vua tất cả 9 hình rồng phía thiên bởi vàng. Mũ của hoàng thái hậu chỉ thêu 9 bé phượng; nón của cung giai thì phụ thuộc vào thứ bậc mà có từ một chim phượng đến 7 chim phượng...
Cũng là chủ đề rồng tuy nhiên rồng bên trên áo vua thì có 5 móng; còn long trên áo của hoàng thái tử chỉ là rồng khía cạnh nạ, không được tô điểm phi long tuyệt hồi long triều nhậtvà chỉ có 4 móng. Cùng nếu bên trên áo vua, hậu trang trí những con rồng có dáng vóc uy nghi, bệ vệ thì trên áo nón của hoàng thân, tôn tước chỉ với những con mãng, con giao (các nhập vai ở sản phẩm công nghệ bậc thấp hơn của rồng). Trên áo mão của hoàng thái hậu và thê thiếp trang trí đồ dùng án hình mẫu thiết kế đoàn phượng (đồ án chim phượng múa lượn trong hình tròn), với các nét dệt, đường thêu rất chân thực và công tích thì trên áo của công chúa với cung giai hình chim phượng đã có được giản lược, và phương pháp điệu thành chim loan, số vật dụng trân bảo gắn thêm kèm cũng ít hơn.
Chỉ tất cả trên áo vua, hậu tín đồ ta new trang trí thêm những hoa văn tứ thời, chén bửu, bám dính trên áo mão của vương tôn và cung giai, bát bửu được thay thế sửa chữa bằng đều cổ đồ.Ngay cả chữ thời xưa trang trí bên trên áo mão cũng đều có sự phân biệt. Áo vua hay thêu nổi những chữ Phúc, Lộc, lâu đại trường đoản cú theo lối chữ triện, vào khi các chữ Phúc, Lộc, thọ trên áo đàn bà thường nhỏ hơn và dệt chìm trên mặt vải, không cố trân châu tuyệt thêu kim tuyến như bên trên áo nón của vua và thường biểu thị theo lối chữ chân.
Xem thêm: Thiệp chúc mừng sinh nhật đồng nghiệp độc, lạ, ý, lời chúc sinh nhật, hình ảnh cmsn, happy birthday
Qui định chặt chẽ là vậy nhưng lại đôi lúc cũng có thể có những phá lệ vô cùng thú vị. Dòng áo thường triều của vua Khải Ðịnh hiện lưu giữ ở kho lưu trữ bảo tàng Cổ đồ dùng Cung đình Huế, kế bên hoa văn dragon mây, thủy cha như tiền lệ còn điểm xuyết 18 đóa hồng nhung thêu kim tuyến còn chỉ bóng, cùng hai bông cúc đại đóa ngơi nghỉ trước ngực với sau lưng. Trên một áo không giống của vua còn có hình chim phượng đối mặt với long trong vầng mây hình cầu. Vua Khải Ðịnh là con bạn thích màu sắc mè, ưa thích sự new lạ, kỳ cục nên không chỉ có trong bộ đồ mà cả vào cung điện, lăng mộ của vua, cá tính độc đáo kia của ông cũng ló dạng ở nhiều nơi cơ mà Thiên Ðịnh Cung là một trong những ví dụ cụ thể.
Trang phục của các bậc vua chúa nhà Nguyễn cũng có khá nhiều loại cùng mỗi loại lại có tên gọi riêng, màu sắc riêng còn chỉ mặc trong số những dịp vậy thể: phục trang đại triều; xiêm y thường triều; phục trang nghi lễ, thường xuyên phục; phục trang xuân hạ; phục trang thu đông…
Mỗi đội trang phục bao gồm: áo, mũ, đai, xiêm, hốt, hia, hài... được may theo phương pháp riêng, có tên gọi riêng và không giống nhau về màu sắc, hoa văn. Nón thiết đại triều của vua call là nón cửu long; áo điện thoại tư vấn là long bào, thêu hình dragon ngang 5 móng. âu phục kèm theo long bào còn có xiêm, đai, hốt ngọc cùng đôi hia thêu cặp rồng bởi kim tuyến thế vàng. Mũ thiết hay triều của vua call là nón bình thiên, áo hotline là hoàng bào, thêu viên long vậy trân châu, tơ vàng. Đi kèm cùng với hoàng bào là song hài thêu rất mong kỳ. Nón dùng trong mùa vua tế nam Giao là miện, áo điện thoại tư vấn là cổn, màu đen, tay thụng thiệt lớn, thêu lưỡng long triều nhật dọc hai thân trước. Áo vua mặc đi cày ruộng tịch điền là áo sa kép màu gạch non, thêu các hình rồng nhỏ ẩn trong các cụm mây. Trong khi đó, mũ của thái tử, tuy khôn xiết giống mũ bình thiên của vua mà lại lại call là mũ bình đính, để khác nhau giai tầng, đồ vật cấp.
Áo đoàn loan nhật bình của công chúa.
Trong khi phục trang của vua chúa ước kỳ, xuề xòa là vậy, thì áo quần của dân bọn chúng lại hết sức giản dị: Triều đình bắt buộc: nón thì cần sử dụng mũ phong cân nặng sắc đen, ko trang sức, áo thì cần sử dụng áo giao lĩnh, nhan sắc đen, hài tất phần đông đen. Kỳ lạ một điều là trong bộ trang phục đen tuyền đó, thần dân trong phòng vua bạn nào tương tự như người nào nhưng một trong những cuộc tuần thú ra miền làng dã, chỉ thoáng quan sát nhà vua đã biết tức thì ai đẹp, ai xấu để tuyển chọn người đẹp đưa về cung cấm nhằm “dùng” dần. Hóa ra câu người mẫu vì lụa coi ra không nên lắm, đúng ra đề nghị là người ta rất đẹp trong mắt đầy đủ kẻ nhiều tình. Mà mọi kẻ nhiều tình ở đấy là những ông vua triều Nguyễn đề nghị trong hoàng cung Huế mới luôn đầy ắp đầy đủ cung tần mỹ nàng và dấu tích của tam cung lục viện vẫn tồn tại đến tận bây giờ.
dinh dưỡng - món ăn ngon Sản phụ khoa Nhi khoa nam giới khoa thẩm mỹ - giảm cân phòng mạch online Ăn không bẩn sống khỏe mạnhNhững bộ phục trang triều Nguyễn đã trở thành di sản quánh sắc, chứa đựng sử liệu bất thành văn trong việc nghiên cứu và cải cách và phát triển văn hóa Huế.
Du khách mang lại Huế, chắc hẳn nhiều người đã được “làm vua”: khoác long bào, hoàng bào… trải qua các thương mại & dịch vụ chụp ảnh với ngai vàng, nạp năng lượng cơm vua, nghe ca Huế trên thuyền rồng… mặc dù nhiên, đó chỉ là đa số phiên bạn dạng tái chế tác theo bề ngoài của xiêm y cung đình Huế xưa. Còn thực ra trang phục cung đình Huế nguyên bản hiện nay còn giữ giàng được rất ít.
 |
| Trang phục Cung đình Huế - di sản đặc sắc trong kho tàng văn hóa truyền thống Huế. |
Nguyên nhân là do trang phục cung đình được những nghệ nhân cắt may, trang trí, thêu thùa hoàn toàn bằng thủ công nên được cung cấp rất ít, đôi lúc chỉ là một bộ. Gia công bằng chất liệu chủ yếu ớt lại bởi vải lụa buộc phải tuổi thọ lại không cao trong đk khắc nghiệt của thời tiết ở Huế. Hơn nữa, là tứ trang cá nhân qua nhiều vươn lên là thiên của định kỳ sử cũng giống như sự hờ hững của con người một thời gian dài trong và sau cuộc chiến tranh nên mất mát khôn xiết nhiều.
Nơi giữ giữ được nhiều nhất các loại trang phục triều Nguyễn hiện nay ở Huế là kho lưu trữ bảo tàng mỹ thuật Cung đình Huế, cũng chỉ với lại khoảng hơn 100 bộ áo xống rất quý hiếm của những vua, hoàng hậu, hoàng tử, quan lại... Như áo sa kép gồm thêu hình rồng màu huyền đen dùng làm mặc thường triều, áo lương dệt long tay rộng, tất cả đính những hạt kim tuyến dùng để mặc trong lễ tế Đàn nam Giao của vua Minh Mạng (1802 - 1840); áo hay triều của vua tự Đức, Khải Định; áo đoạn gấm của bà Đoan Huy Hoàng Thái Hậu (vợ vua Khải Định), cho tới lễ phục, thường phục của nam giới Phương hoàng hậu gần đây...
Tuy số lượng không lớn, nhưng bộ đồ triều Nguyễn đã trở thành di sản văn hóa rực rỡ trong kho tàng văn hóa truyền thống Huế. Từng bộ bộ đồ thực sự là một trong tác phẩm nghệ thuật độc đáo, là sự kết hợp tài hoa của nghệ thuật dệt, may, thêu thùa, hội họa và nghệ thuật chế tác kim hoàn.
Các bộ phục trang cung đình Huế còn giữ lại đến ngày này chủ yếu ớt được chế tạo từ các sản phẩm dệt cao cấp như nhiễu lụa, sa nam, gấm đoạn, kim tuyến…được giảm may tỷ mỷ công sức đến từng mũi chỉ. Bên cạnh đó các mộc nhân xưa còn thực hiện các cấu tạo từ chất phụ trợ như đồng, vàng, bạc, hổ phách, mã não, tua kim tuyến… gắn thêm trên mũ áo, tạo cho trang phục vừa bền đẹp, vừa trình bày phẩm cấp cho của fan mặc.
Theo sử sách đơn vị Nguyễn, sau khoản thời gian thống nhất khu đất nước, lập buộc phải vương triều Nguyễn năm 1802, vua Gia Long mới giao cho bộ Lễ trưng tập những nghệ nhân giỏi về giảm may, thêu thùa, trang trí phục trang trong toàn quốc về kinh đô Huế để phục vụ cho việc thi công trang phục đến triều đình.
Đồng thời, triều Nguyễn cũng đưa ra phần đa qui định rõ ràng về màu sắc sắc, biểu tượng trang trí, cấu tạo từ chất cho các loại phẩm phục tương ứng với phẩm hàm của vua, hoàng hậu, thái tử với quan lại, bộ đội tráng. Chế độ về phẩm phục cung đình được vua Minh Mạng(1820 1840) một nhà cách tân hành chính nổi tiếng hoàn tất và triển khai nghiêm minh từ đó trở về sau.
 |
| Long Bào triều Nguyễn được giảm may tỷ mỷ công lao đến từng mũi chỉ. |
Trang phục cung đình Huế không chỉ biểu hiện sự thống nhất tập trung của triều đình, nhưng còn là sự kế vượt nét văn hóa đặc trưng về trang phục của các triều đại Việt trước đó.
Trang phục của vua gồm nhiều loại được may theo phương pháp riêng mang tên gọi màu sắc và hoa văn khác nhau như: Long bào là áo thiết đại triều trang trí rồng mặt lớn, kèm theo có mủ cửu long, hia tất cả thêu song rồng nắm vàng. Hoàng bào là áo thiết thường xuyên triều thêu long ngậm trân châu, đi kèm có mủ bình thiên, hài kim tuyến. Long cổn là áo vua dùng trong các dịp lễ tế lễ nam giới Giao, làng Tắc…màu black tay thụng lớn mặt trước thêu lưỡng long triều nhật. Hồng bào là áo vua dùng trong các dịp lễ di cày tịch điền, đôi mắt trước thêu dragon ẩn vào mây (long ẩn vân).
Trang phục của cung phi và hoàng hậu thì tất cả Phụng bào khoác trong các dịp nghỉ lễ tết quan tiền trọng, mỗi dòng phụng bào thường xuyên thêu nổi hình ba con chim phượng đang bay ở chính giữa thân áo. Đối với những hoàng tử thì có Mãng bào mặc trong các dịp lễ tết thiết đại triều, Công chúa thì gồm Áo đoàn phụng nhật bình công chúa thêu nổi 13 hình chim phượng phệ thể hiện dưới dạng cuộn tròn, giữa những vòng tròn này thêu hình mặt trời và loại bầu như cái tên thường gọi của mẫu áo.
Đối với quan liêu lại văn, võ thì tùy theo cấp bậc, phẩm hàm cơ mà được vua ban phẩm phục qui định mỗi cá nhân một bộ trang phục đại triều cùng thường triều. Triều phục đại triều được cấp cho quan liêu võ tam phẩm, quan lại văn lục phẩm trở lên, còn lại các bậc quan sót lại thì chỉ được mang thượng triều.
Ngoài phân chia các loại xiêm y theo công năng, phẩm hàm thì color sắc, trang trí, làm từ chất liệu cũng là một trong những yếu tố đặc thù được phương pháp trong phục trang cung đình Huế. Chỉ có nhà vua mới được dùng màu bao gồm hoàng (tức màu vàng), các bậc thiên tuế như thái tử là màu domain authority cam, các bậc vương, hoàng tử và trưởng công chúa khoác màu đỏ, các phi tần mặc màu đại hồng, hoặc tím biếc tùy theo cấp bậc.
Trong những dịp tế lễ, vương vãi triều dùng trang phục màu đen. Trong các buổi thường triều thì vua dùng xiêm y màu rubi còn các thân vương, hoàng tử cho đến các quan liêu lại phần lớn sử dụng blue color lam, lục cùng đen…
Việc trang trí trên trang phục cũng vâng lệnh nguyên tắc: Áo nón của vua bao giờ cũng thêu dragon lớn, hoàng tử, hoàng thân thêu kỳ lân, hoàng hậu công chúa thêu phượng, quan lại thì thêu chữ, hoặc kỳ lân…Chính nhờ sự tuân hành nghiêm ngặt những cơ chế về trang phục của triều đình như thế, nên việc thiết kế, may, tô điểm trên trang phục được các nghệ nhân may thêu của triều đình triển khai hết sức cần lao tỷ mỷ, không phạm đề xuất một sai sót như thế nào từ đường kim múi chỉ.
Nhờ những hiệ tượng nghiêm ngặt về trang phục như vậy mà cho tới nay, các bộ áo xống được cất giữ ở bảo tàng Mỹ thuật Cung đình Huế đang trở thành những thắng lợi nghệ thuật độc đáo và khác biệt xứng xứng đáng là di tích thời trang rực rỡ của một thời.
Điều thú vị làm ngỡ ngàng nhiều nhà nghiên cứu và phân tích trang phục cung đình Huế là gia công bằng chất liệu để may trang phục, không ít người dân cứ tưởng bộ đồ cho vua, quan xưa bắt buộc là phần đa thứ lụa là ngoại nhập. Cơ mà không, những nhiều loại gấm, nhiễu, lụa, sa tanh…dùng nhằm may bộ đồ cung đình đông đảo được cấp dưỡng trong nước, là những thành phầm của những làng nghề tơ tằm dệt lụa lừng danh ở nước ta.
Cũng thiết yếu từ số đông gì còn lưu giữ được bây giờ về bộ đồ cung đình Huế, nhiều nghệ nhân tận tâm với văn hóa trang phục thời Nguyễn đã mang làm cửa hàng để tái tạo phục sinh được không ít trang phục Huế xưa.
Nghệ nhân Trịnh Bách - một Việt kiều sinh sống Mỹ đang không tiếc công sức của con người tiền bạc đãi khảo sát sản phẩm của phần đông các xóm nghề dệt lụa ở nước ta để phục hồi gần như nguyên vẹn các bộ trang phục của cung đình Huế (một phần gần như bộ trang phục này vẫn được khuyến mãi lại mang đến Huế). Hay lấy cảm hứng từ xiêm y cung đình mà các nhà thiết kế thời trang đã làm ra những bộ sưu tầm đặc nhan sắc như nhà thiết kế Minh Hạnh với hầu như đêm diễn giả thời trang lung linh trên sông nước hương thơm Giang trong các kỳ Festival Huế. Ở Festival Huế 2012, một lượt nữa khác nước ngoài được thưởng lãm 12 bộ xiêm y cung đình nguyên phiên bản qua triển lãm bộ đồ cung đình Huế.
Có thể nói, phục trang cung đình Huế còn lại bây chừ là một trong những phần rất nhỏ dại trong kho tàng văn hóa truyền thống Huế. Dẫu vậy ẩn chứa phía bên trong là cả một chiều sâu văn hóa, kế hoạch sử, là sử liệu bất thành văn để phân tích và phát triển văn hóa Huế./.
